عوامل فیلم
کارگردانkevin reynold :
نویسنده : Alexandre Dumas père (novel), Jay Wolpert
بازیگران : Jim Caviezel, Guy Pearce, Richard Harris
محصول 2002 هالیوود
نقد فیلم
پایه ای ترین عامل برای ساخت یک اثر سینمایی ، فیلمنامه ای است که بر مبنای داستانی گیرا ، پر حادثه بنا شده باشد.اگر فیم نامه ای عالی و کامل نوشته شده باشد ، حتی اگر در اختیار فیلم سازی درجه چند قرار بگیرد حداقل یک اثر متوسط ساخته خواهد شد.بر همین مبنا هر کارگردانی اقدام به ساخت اثری اقتباسی از داستانی مانند کنت مونت کریستو کند شاید نتیجه ی کارش شاهکار از آب در نیاید ولی از حد اقل کیفیت لازم برخوردار خواهد بود.
کوین رینالد کارگردان وارسیون 2002 کنت مونت کریستو را نمی توان کارگردان درجه یکی به حساب آورد. آثار شناخته شده ی او مانند جنگ آبی یا رابین هود نسخه 1991-با بازی کوین کاستنر-اکشن هایی درجه دو محسوب می شوند که بیشتر می توان آن ها را متعلق به سینمای بدنه ی هالیوود دانست .با این حال رینالد توانسته با اتکا به داستان قدرتمندی که در اختیار داشته اثری آبرومند را برای نمایش بر پرده ی نقره ای سامان دهد.
با کمی اغماض می توان گفت که رینالد به کلیت رمان وفادار بوده است و بیشتر تغییراتی که به کار برده از جنس کاهشی بوده است . او از شاخ و برگ رویدادها کاسته تا بتواند در مدت زمان معمول ِفیلم های سینمایی - که حدود دو ساعت است – داستان را به سرانجام برساند.از جمله وقایعی که در فیلم حذف شده است می توان به مراسم ازدواج کنت با مرسدس اشاره کرد.گره افکنی داستان در شب عروسی دانتس (کنت) آغاز می گردد.درست در همین شب مراسم ازدواج معاون دادستان یعنی آقای ویلفور هم در حال برگزاری بود که مجوز دستگیری دانتس صادر گردید.تمام اتفاقاتی که مبنای سایر اتفاقات اثر است از شب عروسی آغاز می گردد اما در فیلم ، دستگیری ادمون بلافاصله پس از حضور او در مارسی انجام می شود.تغییراتی این چنینی به وفور در اثر یافت می شود اما در مجموع می توان گفت شاکله کلی رمان در فیلم حفظ شده است.
رویداد های رمان بسیار سریع از ذهن خواننده می گذرد و تحرک و نشاطی که در دل داستان جاگیر شده با مطالعه کتاب قابل درک است.اما این نشاط به نسخه سال 2002 منتقل نشده است. شاید این مشکل به دلیل محدودیت های روایت کل اثر پدید آمده باشد اما با تجربیات تصویری که از سایر کارگردانان در ذهن داریم به نظر می رسد این تکاپو یا جنب و جوش با بهری گیری از فرمی بهتر می توانست اثر را از سطح یک کار متوسط به کاری درجه یک ارتقا دهد.سبکی مانند آن چه گای ریچی در snatch و سایر آثارش به کار می گیرد.با توجه به این که مبنای ساخت اثر توسط رینالد اثری اکشن و حادثه ای بوده است می توان به نمونه ای دیگر اشاره کرد که آن نسخه های کارگردانی شده دزدان دریایی کارائیب توسط گور وربینسکی است که با به خدمت گرفتن حرکات اجزای تصاویر ، حرکت دوربین و بهره گیری از ضربآهنگی تند در تدوین به جذابیت اثرش افزوده است. البته نمونه هایی که ذکر شد با در نظر گرفتن تغییراتی است که متناسب با فضای فرانسه قرن 18 و موقعیت های داستانی باشد.
از دیگر اشکالاتی که می توان به فیلم وارد کرد ، نداشتن خلاقیت در ارائه تصویری صحنه های مهم و مبنایی در فیلم است.موقعیت هایی دز فیلم وجود دارد که سیر داستان را به کلی تغییر می دهد اما این صحنه ها به دلیل عدم پرداخت کافی اغنا پذیر نیستند و این عاملی می شود تا درست در همان لحظه ای که فیلم باید اوج بگیرد با سر به زمین می خورد.برای نمونه به دو سکانس اشاره می کنم. اول زمانی که دانتس در حال خارج شدن از دفتر ویلفور است .ویلفور از او می خواهد که سوار کالسکه ای شود تا او را به خانه اش برساند اما دانتس پس از سوار شدن متوجه می شود که این کالسکه متعلق به دادگستری و برای انتقال مجرمین است.ظاهر کالسکه از همان ابتدا این امر را مشخص می کند اما دانتس با حماقت سوار می شود و پس از متوجه شدن موضوع هیچ تکاپویی برای خارج شدن از این وضعیت از خود نشان نمی دهد. صحنه ی دیگری که می توان به آن اشاره کرد فرار دانتس از زندان است . شیوه ی نمایش این اتفاق قدری ساده انگارانه و به اصطلاح آبکی صورت گرفته و زحمات و رنج هایی که دانتس برای خروج از آن جا به کار گرفته است در آن متبلور نیست.به نظر می رسد اگر پردخت صحنه هایی این چنینی با دقت و ظرافت بیشتری صورت می گرفت نسخه ی سال 2002 می توانست به جایگاه بالاتری بین وارسیون های اقتباس شده از رمان دست یابد.
عامل دیگری که می توانست سطح کار را قدری بالاتر ببرد ، انتخاب بازیگری تراز اول برای نقش خود کنت است..جیمز کاویزل در صحنه هایی که بزنگاه فیلم است در انتقال حس صحنه موفق عمل نکرده است.از جمله این صحنه ها می توان به بازی معمولی او در صحنه هی پرکشش زندان اشاره کرد.بر خلاف بازی نه چندان دل چسب نقش اصلی فیلم ، سایر بازیگران به خوبی از پس کار بر آمده اند که در این زمینه ... بازیگر نقش کشیش زندانی گوی سبقت را از سایرین ربوده است.
لازم است برای رعایت انصاف از ویژگی های مثبت اثر هم نکاتی یادداشت کنیم.محدوده ی زمانی اثر چیزی حدود 20 سال را شامل می شود.با این وجود کارگردان توانسته از عهده نمایش این بره ی نسبتا طولانی به خوبی بر آید و بیننده این گذر زمان را باور کند.به طور کلی اثر از منطق روایی مناسبی برخوردار است و بدون جهش های ناگهانی داستان را پیش می برد.تناسب اتفاقات و مدت زمانی که برای نمایش آن ها در نظر گرفته شده است بیشترین تاثیر را در این موفقیت داشته است.
مشکلی که بسیاری از فیلم های داخلی و خارجی با آن دست و پنجه نرم می کنند نحوه ی تغییر در شخصیت اصلی داستان است.چرخش یک باره و بی مقدمه دانتس در زندان می توانست فیلم را نابود کند اما اثر توانسته با نمایش درست ، واقعی و اغنا پذیر صحنه های زندان خود را از این دام برهاند و بهترین سکانس های فیلم را از بیافریند. بخشی از این موفقیت ناشی از طراحی صحنه و انتخاب لوکیشن های دقیق اثر است که در توانسته تصویری باور پذیر و دور از اغراق از جامعه قرن 18 فرانسه ترسیم نماید.
در پایان با کنار هم قرار دادن نقاط ضعف و قوت نسخه 2002 کنت مونت کریستو به این نتیجه می رسیم که فیلم پا از حد متوسط فراتر نمی گذارد و در مقایسه با اصل رمان حرف برای گفتن ندارد چرا که از شکوه و عظمت داستان دوما در آن اثری نیست . این نسخه نیز مانند بسیاری از اقتباس هایی که از شاهکارهای ادبی تاریخ صورت گرفته است حتی به اندازه ی نیمی از رمان هم قدرت نفوذ و تاثیرگذاری در ذهن مخاطب ندارد و در مجموع انتظارات بیننده از تماشای فیلم برآورده نمی کند.به دور از تمام این مسائل فنی و تکنیکی ، این نکته قابل انکار نیست که ، لذت مطالعه ثقیل و زمان بر رمان کنت مونت کریستو بسیار بسیار بسیار بیشتر از تماشای نسخه های سینمایی آن است.
این نقد در سایت فیلموویز هم منتشر شده است.
